Stres cieplny to nic innego jak przegrzanie organizmu. Pierwsze negatywne skutki można zaobserwować już, gdy temperatura otoczenia zwierząt długotrwale przekracza 20°C. Przegrzanie krów mlecznych prowadzi do spadku ich produkcyjności, co przekłada się na wyniki finansowe gospodarstwa. O tym, jak rozpoznać, że krowa jest pod wpływem stresu cieplnego, a także jak zapobiegać skutkom tego zjawiska dowiecie się z poniższego artykułu.
JAKIE SĄ KONSEKWENCJE STRESU CIEPLNEGO I PRZEGRZANIA ORGANIZMU?
SPADEK PRODUKCYJNOŚCI MLECZNEJ
Stres cieplny zmniejsza apetyt i osłabia przeżuwanie, obniża się intensywność pracy żwacza, co wpływa na spadek produkcyjności mlecznej. Negatywny wpływ upałów na wydajność produkcji mleka jest szczególnie wyraźny u najbardziej wydajnych krów (ponieważ wysoka wydajność = zwiększone tempo przemian) oraz w szczycie laktacji.
Powyżej 30°C wydajność mleczna obniża się nawet o 20%.
OBNIŻONA ODPORNOŚĆ
Stres cieplny sprzyja stresowi oksydacyjnemu, czyli gromadzeniu się w organizmie wolnych rodników, co skutkuje obniżoną odpornością, tym samym zwiększając częstość występowania różnych chorób. Następstwem obniżonej odporności mogą być: zatrzymanie łożyska, stan zapalny błony śluzowej macicy i zapalenie wymienia, czyli podwyższona liczba komórek somatycznych w mleku.
CHOROBY METABOLICZNE
Wysoka temperatura powoduje przesychanie paszy na stole paszowym, a także zagrzewanie się gotowej mieszanki TMR, co skutkuje sortowaniem paszy i wybieraniem cząstek o wyższym ładunku energetycznym. To prowadzi do spadku pH treści żwacza i do kwasicy. W dłuższej perspektywie może się to również odbić na wzroście przypadków występowania ketoz w okresie okołoporodowym.
ZAHAMOWANIE REPRODUKCJI
Stres cieplny drastycznie hamuje reprodukcję przez obniżenie wydzielania hormonów LH i GnRH, które są odpowiedzialne za dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i owulację oraz przez spadek estradiolu we krwi, przez co czas trwania rui jest krótszy nawet o 8 godzin, a jego objawy są trudniej zauważalne.
W szczegółowych badaniach ultrasonograficznych jajników obserwuje się zaburzenia wzrostu pęcherzyków podczas cyklu rujowego, zmniejszenie średnicy pęcherzyka dominującego pierwszej fali oraz opóźnioną owulację pęcherzyka dominującego drugiej fali. Skutkuje to większym odsetkiem cichych rui, a w konsekwencji niższą zapładnialnością, a także wczesną śmiercią zarodkową i wydłużeniem czasu między wycieleniami. Wymienione zaburzenia płodności nazywane są „letnią niepłodnością krów”.
WYDŁUŻENIE ODCHOWU CIELĄT (JAŁOWIC)
Stres cieplny nie jest zagrożeniem jedynie dla zwierząt stanowiących grupę produkcyjną, czyli krów mlecznych. Negatywne skutki stresu cieplnego obserwujemy również u cieląt. Upał zmniejsza apetyt cieląt powodując spadek ich przyrostów i zdrowotności, co warunkuje przyszłość funkcjonowania gospodarstwa.
Wolniej rosnące cielęta to wydłużenie odchowu i opóźnienie wejścia w dojrzałość rozrodczą jałowic, a to wpływa znacząco na koszty odchowu młodzieży remontowej. Co więcej, krowy matki, które doświadczyły stresu cieplnego w końcowej fazie laktacji i okresie zasuszenia, rodzą kolejne cielęta o mniejszej masie urodzeniowej, co może wpływać na przeżywalność cieląt w pierwszych dniach życia.
ŚMIERĆ
W skrajnych warunkach przegrzanie może doprowadzić do śmierci zwierząt. Najbardziej narażone są osobniki, które wcześniej dotkliwie przechorowywały zapalenia płuc.
CO TO JEST STRES CIEPLNY?
Wszystkie organizmy żywe mają określone warunki komfortu termicznego, czyli stanu, w którym organizm nie odczuwa uczucia gorąca, ani zimna. Jest to równowaga cieplna organizmu.
W warunkach komfortu termicznego około 80% ciepła krowy oddają przez bezpośrednie przekazywanie ciepła otoczeniu (promieniowanie i unoszenie ciepła ze skóry przez powietrze, parowanie z dróg oddechowych, dotykanie chłodnych powierzchni), a resztę, czyli około 20% oddają przez pocenie się i wzmożone oddychanie.
Na komfort termiczny ma wpływ wiele czynników:
Jeżeli temperatura otoczenia i wilgotność względna powietrza są wysokie, to możliwości oddawania nadmiaru ciepła z organizmu są ograniczone -> organizm znajduje się pod wpływem stresu cieplnego -> Stres cieplny jest pierwszym etapem hipertermii, czyli przegrzania organizmu.
Stres cieplny różni się w zależności od rasy krów. Dodatkowo, czynniki takie jak poziom produkcji mleka, ilość i jakość zadawanej paszy, stan zdrowia i poziom nawodnienia zwierzęcia mogą wzmocnić negatywne działanie wysokich temperatur.
Przykładowo, krowy o wysokiej produktywności (więcej niż 30 kg mleka/dzień) wytwarzają o 48% więcej ciepła niż krowy zasuszone, a tym samym istnieje u nich zwiększone ryzyko dotknięcia stresem cieplnym. Również krowy na początku laktacji są częściej na niego narażone. Dramatyczny wzrost wytwarzanego ciepła przez zwierzę jest wynikiem zarówno zwiększenia produkcji mleka, jak i pobrania paszy.
Negatywne skutki stresu cieplnego obserwuje się już, gdy temperatura otoczenia zwierząt długotrwale przekracza +20°C – bardzo szybko dochodzi do załamania mechanizmów obronnych w wielu układach i narządach, wywołując negatywne konsekwencje zdrowotne.
JAK ROZPOZNAĆ, ŻE KROWA JEST POD WPŁYWEM STRESU CIEPLNEGO?
Pierwsze objawy stresu cieplnego u bydła mogą wystąpić już przy temperaturze niewiele większej od 20°C.
JAK ZAPOBIEGAĆ KONSEKWENCJOM STRESU CIEPLNEGO?
Aby zapobiec wystąpieniu stresu cieplnego, należy stosować różne rozwiązania poprawiające warunki cieplno-wilgotnościowe w oborze, między innymi:
Jeżeli w oborze temperatura sięga 20°C i nadal rośnie, wskazane jest włączenie mieszaczy powietrza. Należy jednak pamiętać, że wentylatory umieszczone w pobliżu stołu paszowego pozwalające zachować krowom apetyt mogą przesuszać pasze.
Dobrym rozwiązaniem jest także stosowanie zraszaczy niskociśnieniowych, zwłaszcza w pobliżu stołu paszowego lub w poczekalni przed halą udojową, ale przy upalnej pogodzie spowoduje to wzrost wilgotności powietrza i zahamuje oddawanie nadmiaru ciepła, przez co wzrasta temperatura ciała krów. Dlatego najlepiej zastosować oba rozwiązania jednocześnie. Sprawna wentylacja powinna latem zapewnić wilgotność na poziomie poniżej 80%. Dla obór wolnostanowiskowych rozwiązaniem może być zmniejszenie liczebności krów czekających na wydojenie.
Aby ograniczyć wpływ upałów na apetyt krowy, prócz właściwego składu dawki pokarmowej należy:
CIEKAWOSTKI
Mimo upału u tego bydła nie obniża się ani wydajność, ani płodność, ani odporność, ponieważ ich metabolizm jest mniejszy – mają wewnętrzną temperaturę ciała niższą o 0,8°C oraz przystosowane są anatomicznie do gorąca – mają większe gruczoły potowe, a ich cienka skóra pochłania mniej promieniowania słonecznego. Ponadto mają odkryty niedawno gen „slick” (rasa senepol), zwiększający możliwości termoregulacyjne oraz determinujący długość sierści. Na razie krzyżowanie ras bydła odpornego na gorąco z bydłem ras wrażliwych, nie dało pozytywnych wyników.
Do pogorszenia wskaźników rozrodu w stadzie dochodzić może w wyniku wielu czynników. Mogą się do tego przyczyniać warunki przebywania zwierząt, aspekty żywieniowe, ale również występujące choroby. Wśród schorzeń zmniejszających płodność krów wyróżnia się te o pochodzeniu wirusowym, bakteryjnym, grzybiczym oraz pierwotniaczym.
Choroby oddechowe stanowią jedną z najczęstszych przyczyn wykluczeń koni z użytku. Skala problemu nieubłaganie rośnie, a o RAO coraz częściej mówi się jako o chorobie cywilizacyjnej koni. Czym jest RAO, jakie mechanizmy i objawy mu towarzyszą, a także jak leczyć tę chorobę? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.
Otrzymuj najnowsze informacje o ofertach specjalnych, nowościach, artykułach i poradnikach aby zwiększyć zyskowność swojej hodowli
vetbulans to zespół ludzi z pasją, którzy współpracują dla ochrony zdrowia i życia zwierząt
