RAO – OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC U KONI

Choroby oddechowe stanowią jedną z najczęstszych przyczyn wykluczeń koni z użytku. Skala problemu nieubłaganie rośnie, a o RAO coraz częściej mówi się jako o chorobie cywilizacyjnej koni. Czym jest RAO, jakie mechanizmy i objawy mu towarzyszą, a także jak leczyć tę chorobę? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

RAO – CO TO?

RAO, czyli recurrent airway obstruction, została nazwana astmą ciężką. Należy ją różnicować z astmą o łagodniejszym przebiegu, czyli IAD (Inflammatory Airway Diseas). IAD spotykamy często u młodych koni i może przejść w astmę ciężką. Jest to choroba u podłożu alergicznym. Czynnikiem alergicznym najczęściej są zarodniki pleśni i kurz. Źródłem alergenów może być siano, ściółka, pasza i kurz w stajni. RAO dotyka najczęściej koni w średnim wieku, u których układ odpornościowy działa najefektywniej i wytwarza najwięcej przeciwciał. O ile IAD da się wyleczyć, tak przy RAO możemy jedynie złagodzić objawy.

MECHANIZM

U koni w średnim wieku, wskutek drażnienia organizmu alergenami, dochodzi do silnej reakcji nadwrażliwości typu I i III. Wdychanie prozapalnych czynników prowadzi do przewlekłej prozapalnej reakcji organizmu i widocznej dysfunkcji układu oddechowego. W drogach oddechowych dochodzi do nagromadzenia komórek zapalnych, takich jak neutrofile, co skutkuje produkcją dużej ilości śluzu i jego utrudnionego usuwania. Wzrasta ilość kolagenu w oskrzelach, mięśnie gładkie ulegają pogrubieniu, a pęcherzyki płucne pękają.

Neutrofile działają na dwóch płaszczyznach. Mają zdolność do fagocytozy (pożerania) patogenu oraz wykorzystują zjawisko wybuchu tlenowego. Polega ono na wytworzeniu wolnych rodników, czyli reaktywnych form tlenu, które wykazują działanie bakteriobójcze. Jednocześnie wolne rodniki działają na okoliczne tkanki układu oddechowego, prowadząc do ich uszkodzenia.

Śluz w fizjologicznych warunkach jako cienka warstwa, pełni funkcję ochronną dla nabłonka oddechowego. Zatrzymuje szkodliwe cząsteczki i ułatwia ich wydalanie. W wyniku nadmiernej stymulacji nabłonka przez niepożądane czynniki dochodzi do zwiększenia ilości produkowanego śluzu, w celu zatrzymania alergenów i niemożności ich dotarcia do płuc. Zbyt duża ilość śluzu, oprócz tego, że zmniejsza światło dróg oddechowych, obciąża rzęski nabłonka migawkowego i prowadzi do ich uszkodzenia.

Oskrzela ulegają obkurczeniu, w celu zamknięcia drogi alergenów do płuc. Wzmożona praca mięśni gładkich (jaka jest wykonywana przy skurczu) powoduje dodatkowo ich przerost. Nacisk mięśni około płucnych powoduje nacisk na płaty i pękanie pęcherzyków, a w konsekwencji pojawiają się ogniska rozedmy zastępczej, czyli nadmiernego napowietrzenia części płuc, wskutek nieodwracalnego zniszczenia reszty.

Konie pełnej krwi i ras czystych, ale również koniki polskie i quarter horse, wykazują większe predyspozycje do RAO, niż pozostałe. Jest to związane z tłem genetycznym, jednak sam sposób dziedziczenia nie został jeszcze poznany.

U koni w rozwiniętym stadium obserwuje się ciężki oddech w spoczynku, co jest konsekwencją zwężenia oskrzeli, zmian zapalnych oraz nadprodukcji śluzu.

Czynniki predysponujące:
– wiek powyżej 7 roku życia,
– chów stajenny,
– obniżenie odporności wskutek innych chorób,
– przebyte infekcje dróg oddechowych,
– ekspozycja na alergeny we wczesnym okresie życia.

OBJAWY

Objawy są dość charakterystyczne i z czasem mogą przybierać na sile:
– kaszel (nie zawsze),
– trudności z oddychaniem w spoczynku,
– nadmierne rozszerzanie nozdrzy,
– duże ilości śluzu,
– ciężkie wydechy z intensywną pracą tłoczni brzusznej,
– duszność mieszana związana z rozedmą i hiperwentylacją,
– nietolerancja wysiłkowa,
– rynienka wysiłkowa – przerost mięśnia skośnego brzucha.

Ponadto z intensywną pracą tłoczni brzusznej wiąże się ogromny wysiłek energetyczny, co może skutkować z niezaspokojonym zapotrzebowaniem energetycznym i chudnięciem zwierzęcia. Stan zapalny w organizmie, jeśli trwa dosyć długo, prowadzi do wyniszczenia organizmu i ogólnej apatii konia. W zmianach osłuchowym słyszy się charakterystyczne świsty i trzeszczenia, które są wynikiem zwężenia dróg oddechowych.

Początkowe stadium choroby objawia się najczęściej sporadycznym kaszlem i delikatnymi wypływami z nosa. Jest często pomijane w diagnostyce i nie wzbudza większych obaw właścicieli. Jednak w momencie, kiedy objawy te ulegną nasileniu, najczęściej duży fragment płuc jest już nieodwracalnie uszkodzony.

RAO diagnozuje się poprzez osłuchanie i endoskopie. Można dodatkowo również wykonać badania krwi i popłuczyn z tchawicy. Endoskopia umożliwia ocenę wizualną błony śluzowej, światło narządów oraz pobranie popłuczyn.

Podsumowując RAO, jest schorzeniem nieuleczalnym, przewlekłym i postępującym. W walce z nim istotne jest jak najszybsza reakcja na niepokojące objawy. Już sporadyczny kaszel powinien nas zaniepokoić i skłonić do diagnostyki.

LECZENIE

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że obturacyjna choroba płuc u koni jest nieuleczalna, a terapia polega na zminimalizowaniu objawów i zmian następowych.

Leczenie opiera się na rozluźnieniu mięśniówki oskrzeli, ograniczeniu zapalenia płuc, oskrzeli i reszty układu oddechowego oraz prewencje kolejnych epizodów RAO.

Naukowcy oraz lekarze weterynarii cały czas poszukują nowych technik leczenia. Niestety, na razie nie ma przełomu i terapia, w głównej mierze, opiera się na podawaniu steroidowych leków przeciwzapalnych. Zaleca się terapię wziewną, co umożliwia ograniczenie niepożądanych skutków i działanie miejscowe glikokortykosterodiów. Dobrym rozwiązaniem może okazać się nebulizator, którego działanie jest skuteczniejsze od komory inhalacyjnej.

Oprócz leczenia przeciwzapalnego stosuje się również leki rozszerzające oskrzela. Umożliwiają one lepszą penetrację glikokortykosteroidów do dolnych dróg oddechowych. Wspomagająco stosuje się również leki mukolityczne, w celu ograniczenia gromadzenia się śluzu.

Oprócz lekoterapii, w leczeniu konieczne jest również zmienienie środowiska, w jakim żyje koń na korzystniejsze (opisane niżej), w celu odizolowania zwierzęcia od alergenów.

1 thought on “RAO – OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC U KONI”

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Udostępnij Post

Zobacz Więcej

Chlamydioza

Do pogorszenia wskaźników rozrodu w stadzie dochodzić może w wyniku wielu czynników. Mogą się do tego przyczyniać warunki przebywania zwierząt, aspekty żywieniowe, ale również występujące choroby. Wśród schorzeń zmniejszających płodność krów wyróżnia się te o pochodzeniu wirusowym, bakteryjnym, grzybiczym oraz pierwotniaczym.

ZAKAŹNE ZAPALENIE NOSA I TCHAWICY U BYDŁA (IBR) I OTRĘT BYDŁA (IPV)

IBR to choroba zakaźna wywoływana przez wirusy. Powoduje występowanie dolegliwości obejmujących układ oddechowy oraz rozrodczy. Poprzez przyczynianie się do spadków w mleczności oraz częstych poronień, stanowi poważny problem ekonomiczny. Można jednak zapobiegać występowaniu takich sytuacji poprzez stosowanie odpowiedniej profilaktyki wspieranej szczepieniami.