Choroby zakaźne stanowią istotny problem dla zdrowia psów i kotów. Są one wynikiem wniknięcia patogenów chorobotwórczych do organizmu. Niektóre z tych schorzeń są specyficzne, a więc występujące jedynie u konkretnego gatunku. Takim przypadkiem jest parwowiroza, która występuje jedynie u psów.
CO TO JEST PARWOWIROZA I CO JĄ WYWOŁUJE?
Parwowiroza to choroba zakaźna, wywoływana przez wirus DNA — parwowirus psów (CPV). Wyróżniono jego trzy warianty, których rozmieszczenie jest zależne od obszaru geograficznego. Nie wpływają one jednak na różnice w przebiegu choroby oraz nasilenie występujących objawów. Najczęściej wykrywany jest typ 2 (CPV-2). Pogorszenie stanu zdrowia zwierząt jest zależne od dodatkowego pojawienia się zakażeń innymi wirusami. Wyróżniamy dwie postacie tej choroby:
- sercową, która prowadzi do nagłych śmierci szczeniąt między 4 a 6 tygodniem życia,
- jelitową, która charakteryzuje się uporczywymi wymiotami i dotyczy psów w późniejszym okresie życia – między 8 tygodniem a 6 miesiącem życia.
Często właściciele zwierząt zastanawiają się, czy można zarazić się parwowirozą od psa. Na szczęście ten wirus nie stanowi zagrożenia dla innych gatunków – parwowiroza u kota oraz u człowieka nie występuje.
DROGA ZAKAŻENIA, MECHANIZM DZIAŁANIA
Wirus wnika do organizmu wraz ze spożytymi odchodami zakażonych psów. Tacy siewcy stanowią zagrożenie dla innych zwierząt tego gatunku przez bardzo długi czas, dlatego należy pilnować pupila, aby nie miał możliwości zjadania odchodów. Wirus parwowirozy jest odporny na czynniki środowiskowe, dlatego w odpowiednich warunkach jest w stanie przeżyć wiele miesięcy. Patogen ginie po kilkunastu minutach w temperaturze powyżej 70˚C.
OBJAWY PARWOWIROZY
W wyniku działania parwowirusa dochodzi do pojawienia się objawów ze strony układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego oraz odpornościowego. Skutkuje to występowaniem takich objawów jak:
- apatia,
- utrata apetytu,
- wymioty,
- krwotoczna biegunka o bardzo nieprzyjemnym charakterystycznym zapachu,
- nieprawidłowa temperatura ciała (zarówno za wysoka, jak i za niska).
Objawy parwowirozy u szczeniaka często są nagłe, a przebieg choroby ostry. W wielu takich przypadkach jest to śmiertelne zagrożenie.
CZYNNIKI RYZYKA
Większe prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia parwowirusem ma związek z niewłaściwą higieną, stresem oraz dużym zagęszczeniem populacji. Może to dotyczyć między innymi psów przebywających w hodowli, sklepach zoologicznych oraz schroniskach. Psy zarażone pasożytami wewnętrznymi są bardziej wyniszczone niż zdrowe osobniki, co predysponuje je do większej podatności na zachorowanie. Wykazano również, że niektóre rasy mogą częściej chorować na parwowirozę. Należą do nich rottweilery, dobermany, owczarki niemieckie oraz labradory.
Brak regularnych szczepień w znacznym stopniu wpływa na duże ryzyko zakażenia. Niezaszczepione zwierzęta nie posiadają przeciwciał, które zwalczają infekcję.
DIAGNOSTYKA
Rozpoznanie parwowirozy następuje po uprzednim zbadaniu zwierzęcia. Najpierw lekarz weterynarii zbiera wywiad z właścicielem oraz przeprowadza badanie kliniczne. Pozwala to odpowiednio rozpoznać występujące objawy, które mogą wskazywać na właśnie tę dolegliwość. W dalszej kolejności koniecznym może być potwierdzenie diagnozy poprzez wykonanie badań dodatkowych. Należy do nich badanie krwi. W morfologii najczęściej występuje zmniejszona ilość krwinek białych (w tym neutrofilów). Oprócz tego może występować niedokrwistość, czyli obniżenie parametrów związanych z krwinkami czerwonymi (ilość erytrocytów, wartość hematokrytu oraz hemoglobiny). Obniża się stężenie albumin, ale wzrasta białko CRP i glukoza. Możliwe jest również wykrywanie przeciwciał anty-CPV lub antygenu CPV w badaniach serologicznych. Jednak ich obecność może wynikać z dalszego występowania przeciwciał matczynych lub być skutkiem szczepienia.
Odpowiednio szybkie wykrycie parwowirozy, a w innych przypadkach ostateczne potwierdzenie diagnozy, jest możliwe w wyniku testu reakcji łańcuchowej polimerazy z próbki pobranego kału.
LECZENIE PARWOWIROZY
Ważne jest szybkie podjęcie leczenia, ponieważ nieleczona parwowiroza często kończy się śmiercią. Postępowanie jest zależne od stopnia natężenia występujących objawów. Istotne jest rozpoczęcie płynoterapii, aby uzupełnić niedobory płynów i elektrolitów (między innymi potasu) oraz glukozy w organizmie, utraconych na skutek wymiotów i biegunki. W tym celu podawany może być płyn Ringera z mleczanami. Dodatkowo włączane są leki przeciwwymiotne, co pozwala na zapobieganie dalszej utracie płynów. Podawanie antybiotyków, które swoim zakresem obejmują bakterie Gram-ujemne, pozwala na zwalczenie posocznicy będącej skutkiem przedostania się tych patogenów do krwi. Odpowiednie szybkie przywrócenie karmienia psa (przez sondę żołądkową w przypadku dalszego występowania wymiotów) pozwala na szybszy powrót do zdrowia. Wynika to z poprawy funkcjonowania bariery jelitowej oraz stopniowego przybierania masy, a co za tym idzie – wzmacniania.
ZAPOBIEGANIE
Profilaktyka w przypadku tej choroby polega na wykonywaniu szczepień. Stosowane preparaty mają na celu wywołanie odpowiedzi organizmu skutkującej produkcją przeciwciał zdolnych do zwalczania infekcji. Tak jak w innych przypadkach, występują zarówno szczepionki żywe, czyli zawierające patogen o osłabionej zjadliwości, jak i martwe – zawierające inaktywowany patogen, który nie jest zdolny do namnażania się w organizmie. Szczepienie przeciwko parwowirozie typu 2 jest jednym ze szczepień zasadniczych u psów. Przynależność do tej grupy oznacza zaklasyfikowanie tej choroby jako występującą globalnie oraz groźną dla życia tych zwierząt. Pierwsza dawka szczepionki powinna być podana między 6 a 8 tygodniem życia. Kolejne dawki powinny być powtarzane co 2-4 tygodnie, aż do osiągnięcia 6 lub 12 miesiąca życia. Następne szczepienia przypominające powinny odbywać się w zależności od statusu epizootycznego choroby na danym terenie (jej rozpowszechnienia), ale nie rzadziej niż co trzy lata.
Pies po parwowirozie posiada wysokie miano przeciwciał przez około 16 miesięcy.
Ważna jest również dezynfekcja po parwowirozie obejmująca otoczenia chorego psa – zarówno pomieszczenia, w którym przebywał, jak i przedmiotów. Akcesoria zwierzęcia (obroża, smycz, legowisko) najlepiej wyrzucić. Oczyszczanie powierzchni można dokonać przy użyciu podchlorynu. Należy pamiętać, aby podczas czyszczenia mieć ochronę w postaci rękawiczek oraz maski, ponieważ jest to substancja drażniąca.